هدفگذاری و برنامه ریزی برای آینده یکی از کارهای روتین افراد موفق است؛ دست کم افرادی که می‌خواهند طعم موفقیت را بچشند، این کار را باید به طور جدی و حرفه‌ای آموخته و هر روز تکرار کنند. هدفگذاری (S.M.A.R.T) یکی از روش‌ها برای تعیین هدف به صورت هوشمندانه و موفق است. اگر دوست دارید این روش را به طور کامل و جامع بیاموزید، با یارا در این مقاله همراه باشید.

هدفگذاری (S.M.A.R.T) چیست؟

متدی برای یافتن اهداف درست و هدایت شما جهت هدفگذاری موفق است که توسط بسیاری از افراد و کمپانی‌های موفق استفاده شده و می‌شود. SMART مخفف کلماتی است که ساختار کلی این استراتژی هدفگذاری را می‌سازند. در هدفگذاری (S.M.A.R.T) اهدافی انتخاب می‌شود که ویژگی‌های زیر را داشته باشند:

•    مشخص (Specific)
•    قابل اندازه گیری (Measureable)
•    در دسترس (Attainable)
•    مرتبط (Relevant)
•    زمان‌دار (Time-based)
این موارد به طور کلی ویژگی‌هایی است که اهداف شما باید داشته باشند؛ البته باید به سود و زیان اهداف توجه نمود و هر هدفی را برای کسب و کار یا سازمان خود انتخاب نکرد.

چرا باید از هدفگذاری (S.M.A.R.T) استفاده کنم؟

هدفگذاری (S.M.A.R.T) چهارچوبی برای شما تعیین خواهد کرد که مرز‌های خود در هدفگذاری را شناخته و بر اساس آن اقدام درست انجام دهید. به بیان دیگر این روش شما را در تعیین اهداف، هدایت خواهد کرد و به عنوان یک الگو برای هدفگذاری موفق می‌توان از آن استفاده نمود.

ویژگی‌های اهداف (S.M.A.R.T)

در بالای مقاله کلماتی که مخفف این عبارت را تشکیل داده بودند را معرفی کردیم. اینها ویژگی‌های اهداف شما خواهند بود اما بگذارید توضیحات کامل‌تری راجع به این ویژگی‌ها ارائه کنیم:

مشخص (Specific)

اولین ویژگی هدفگذاری اسمارت این است که اهداف انتخابی باید کاملاً دقیق و واضح و در عین حال مشخص باشند. از کلی‌گویی در تعیین اهداف باید اجتناب شود و تا جای ممکن جزئیات دقیق اهداف روشن و مشخص گردد. هر چه هدف شما مشخص‌تر و دقیق‌تر بیان گردد، امکان درک مراحل مورد نیاز برای دستیابی به آن بیشتر خواهد بود. برای بررسی اینکه آیا هدفتان مشخص، روشن و واضح است یا خیر؟ این چند سوال را از خود بپرسید:

•    چه کسی در این هدف نقش دارد؟
•    می‌خواهم به چه چیزی دست پیدا کنم؟
•    دقیقاً در کجا می‌خواهم این هدف محقق گردد؟
•    دقیقاً در چه زمانی به هدف خواهم رسید؟
•    علت اینکه می‌خواهم به این هدف برسم دقیقاً چیست؟
برای مثال ممکن است هدف شما «من می‌خواهم چاق شوم.» باشد. هدف دقیق‌تری که می‌توانید مشخص کنید این است: «من می‌خواهم طی ۴ ماه با مصرف مکمل‌های غذایی تجویز شده توسط پزشکم و با حضور در سالن بدنسازی ۵ کیلوگرم وزن اضافه کنم.»

قابل اندازه‌گیری (Measureable)

یک هدف اسمارت باید قابلیت اندازه‌گیری در آن واحد را داشته باشد. اگر اهداف شما قابل اندازه‌گیری باشند، در تمامی مراحل می‌توانید تصویری واضح از وضعیت موجود بدست آورده و نقاط ضعف و قوت خود را در طول مسیر بشناسید. دانستن اینکه تا اینجای کار چقدر پیشرفت کرده‌اید، علاوه بر کمک به تعیین وضع موجود، انگیزه شما را برای ادامه راه چند برابر خواهد ساخت و همین موضوع می‌تواند کارایی و بازدهی شما را به شدت افزایش دهد.
می‌توانید نقاط عطفی برای خود مشخص کرده و تا رسیدن به آن، اندازه‌گیری را به صورت متداول انجام دهید. برای تعیین اهداف قابل اندازه‌گیری برای هدفگذاری (S.M.A.R.T) می‌توانید سوالات زیر را از خودتان بپرسید:

•    چقدر پیشرفت در چه مدت زمان؟
•    چقدر پیشرفت با صرف چه هزینه‌هایی؟
•    شاخص سنجش عملکرد من چیست؟
برای مثال هدف ما در موضوع «افزایش وزن» می‌تواند به صورت زیر تعیین گردد: «من می‌خواهم طی ۴ ماه، روزانه ۲ ساعت ورزش کرده و X گرم مکمل مصرف کنم تا در هفته Y کیلوگرم وزن کم کنم.»

قابل دستیابی (Attainable)

هدفی هوشمند است که قابل دستیابی بوده و به طور واقع گرایانه تعیین گردد. البته این بدان معنا نیست که از اتخاذ تصمیم‌ها و اهداف بزرگ اجتناب کنید؛ بلکه باید در تعیین آن تمامی توانایی‌ها و موارد مورد نیاز را در نظر بگیرید و به طور واقعی با خودتان صادق باشید. داشتن منطق عقلانی برای تعیین اهداف می‌تواند بسیار مفید باشد؛ اینکه شما چه میزان خودتان و توانایی‌های خود و تیم کاری‌تان را می‌شناسید، در هدفگذاری (S.M.A.R.T) بسیار موثر خواهد بود. برای تعیین اهداف قابل دستیابی می‌توانید سوالات زیر را از خودتان بپرسید:

•    آیا من منابع و توانایی‌های لازم را برای رسیدن به اهدافم دارم؟ یا می‌توانم این منابع را در روند کار فراهم کنم؟
•    آیا دیگران قبلاً با موفقیت به این اهداف دست یافته‌اند؟ توانایی‌ها و منابع آنها چه بوده است؟
برای مثال می‌توان این هدف را قابل دستیابی دانست: «من با مطالعه همه روزه می‌توانم رزومه خود را بهبود بخشیده و با توجه به زمان آزادی که دارم می‌توانم در سه موقعیت شغلی برای شرکت کار کنم.»

مرتبط (Relevant)

از دیگر ویژگی های هدفگذاری اسمارت مرتبط بودن است. هدف‌هایی که انتخاب می‌کنید باید با ارزش‌ها و اهداف بزرگتر سازمان شما مرتبط باشند. اگر هدفی در دستیابی به اهداف بلند مدت شما سهیم نیست، لازم است در مورد آن تجدید نظر کنید. تمامی فرآیند‌هایی که در هدفگذاری (S.M.A.R.T) انجام می‌دهید، باید به سایر اهداف مهم کاری‌تان وصل باشند و ارتباط میان آنها به خوبی احساس شود. اگر این مرتبط بودن را رعایت کنید می‌توانید با رسیدن به یک هدف، نیمی از هدف دیگر را بروید و با یک تیر دو نشان بزنید.
 

زمان دار (Time-based)

زمان از مهمترین سرمایه‌های شما در مدیریت کسب و کار است و هر چه در هدفگذاری به این فاکتور توجه بیشتری کنید، موفقیت حاصله بیشتر خواهد بود. تاریخ شروع و پایان رسیدن به اهداف را مشخص کنید تا انگیزه کافی را همراه با تلاش بیشتر با توجه به موقعیت زمانی خود داشته باشید. زمانی که برای هر کدام از اهداف خود اختصاص می‌دهید باید با توجه به فاکتور‌های ویژه و متفاوتی باشد؛ بنابراین لازم است این مرحله را در انتهای هدفگذاری (S.M.A.R.T) اعمال کنید. در این میان ممکن است با موانع غیر منتظره‌ای برخورد کنید؛ بنابراین زمان لازم برای حل اینگونه مشکلات و موانع را نیز در اهداف خود لحاظ نمائید.
 

هدفگذاری (S.M.A.R.T) چهارچوبی برای شما تعیین خواهد کرد که مرز‌های خود در هدفگذاری را شناخته و بر اساس آن اقدام درست انجام دهید. به بیان دیگر این روش شما را در تعیین اهداف، هدایت خواهد کرد